Amerika'da Osmanlı İhtişamı

Görkemli binasının kapısında dalgalanan Türk bayrağı ile Everett House binasının ihtişamı, binlerce kilometre ötede, boğaz kıyılarını süsleyen Osmanlı saraylarını aklımıza getiriyor. Washington’un Embassy Sokağı’nın kalbindeki Sheridan meydanında bulunan bu zarif konak, artık Türkiye büyükelçisine ev sahipliği yapıyor. 20. yüzyıl başının en karakteristik yapılarından kabul edilen Sheridan Circle’daki ‘Everett House’ Ohio’lu mültimilyoner sanayici Edward Hamlin Everett tarafından yaklaşık yüz yıl önce yaptırılmış.

Everett bu konağı tasarlaması için Türkiye ile enteresan bağları olan George Oakley Totten Jr. adlı bir mimarı görevlendirmiş. 1908 yılında Beyoğlu’ndaki Amerikan Büyükelçiliği binasına yeni eklentiler yapan mimarın yeteneği, imparatorluk tarafından keşfedilince, Sultan 2. Abdülhamit, özel mimarı olmak üzere kendisini saraya davet etmiş. Ancak Totten’in korktuğu başına gelmiş; Sultan, Jön Türkler tarafından devrilince bu fırsat hiçbir zaman gerçekleşmemiş. Totten, Everett House’un tasarımında, Osmanlı başkentinde geçirdiği zaman zarfında yakından ilgilendiği Türk mimarisinden unsurlar kullanmış. Balo salonuna bitişik limonluğun, önde gelen cam imalatçısı Tiffany Studios imzalı cam kubbesi, Türkiye Büyükelçisi’nin Konutu ve Washington D.C.’nin Kültürel Tarihi adlı kitabın yazarı, sanat ve mimari tarihçisi Caroline Mesrobian Hickman’a göre “Totten’in yüzyıllardır İstanbul’un siluetini oluşturan kubbeli camilere duyduğu bilinen ilgiyi yansıtıyor.”

Everett’ların maddi durumu ‘1930 Dünya Ekonomik Bunalımı’ döneminde bozuluyor. Ailenin görkemli günlerini geçirdiği, Washington sosyal hayatında önemli bir yere sahip ev, Edward Hamlin Everett’in ölümünün ardından eşi tarafından tüm möbleleri ve çok değerli tablolarıyla birlikte büyükelçilik binası olarak 1932’de 402 bin dolara Türkiye’ye satılır. Türkiye'nin ikinci Washington, D.C. büyükelçisi olan Mehmet Münir Ertegün 1935 yılında ailesiyle birlikte bu binaya taşınır. Ergün'ünki o yıllarda henüz ilk gençlik dönemlerini yaşayan iki oğlu Ahmet ve Nesuhi caz müziğine merak sarmışlardır.Ahmet, Türkiye Büyükelçiliği’nde kapıcılık yapan Afrika kökenli Amerikalı Cleo Payne ile dostluğu sayesinde Washington’un siyahi kültürüyle tanışır. Payne ile birlikte kentin Afrika kökenli Amerikalıların yaşadığı bölgesindeki ünlü gösteri merkezi Howard Tiyatrosu’nda konserler izlemeye giden Ahmet, sahne gerisinde tanıştığı müzisyenleri Pazar günleri Everett House’da konser vermeye davet etmektedir.

Bu müzisyenler arasında Duke Ellington, Lester Young, Johnny Hodges, Henry “Red” Allen ve diğerleri gibi çok sayıda efsanevi isim de yer alıyordu. Yıllar sonra iki kardeş Ray Charles, Aretha Franklin, Charles Mingus, John Coltrane ve Led Zeppelin gibi dünyaca meşhur müzisyenleri müzik piyasasına kazandıran efsanevi bağımsız plak şirketi Atlantic Records’u kurarlar. Münir Ertegün’ün 1944 yılında vefat etmesinin ardından, konaktaki meşhur doğaçlama konserler de sona erer. Ancak Türkiye’nin bugünkü Washington büyükelçisi Namık Tan bu geleneği yaşatmaya kararlı. Boeing Corporation ve (New York merkezli kuruluş) Jazz at Lincoln Center işbirliğiyle Everett House’ta Jonathan Batiste, The Stay Human Band, Gretchen Parlato, Roy Hargrove ve Orrin Evans gibi çok sayıda tanınmış ve yükselmekte olan caz sanatçısının katıldığı bir dizi konsere ev sahipliği yaptı.